رفوگری فرش و دانستنی های رفوکاری قالی ، ترمیم فرش | مقاله درباره رفوگری فرش
رفوگری فرش ، به معنای ترمیم کردن و یا دوخت فرش آسیب دیده است.
اما از نقطه نظر متخصصان این حرفه، رفوگری تنها به این معنا نیست.
کلیه اقدامات و فعالیت هایی که به منظور رفع هر گونه آسیب دیدگی و صدمات ظاهری فرش، انجام می گیرد رفوگری فرش اطلاق می شود.
هدف از رفوگری فرش، مرمت فرش آسیب دیده است. در واقع مرمت و ترمیم باید به شکلی صورت گیرد که محل آسیب دیده ی فرش به راحتی قابل تشخیص نباشد. برای ترمیم و رفوگری فرش به این صورت که محل آسیب دیدگی قابل تشخیص نباشد، قالیشویی افتخار شهر با سابقه ای بیش از ۳۰ سال می تواند بهترین انتخاب باشد.
خدمات مربوط به قالیشویی افتخار شهر
در گروه قالیشویی افتخار شهر، خدمات مختلف مربوط به شست و شوی انواع مختلف فرش و قالی انجام می گیرد.
همچنین برای خشک کردن فرش ها از تجهیزات مدرن و پیشرفته استفاده می شود.
ترمیم فرش سوخته و آسیب دیده با بهترین کیفیت، با استفاده از افراد مجرب و تیم تخصصی و حرفه ای افتخار شهر، یکی دیگر از خدمات ماست.
هنرمندان ما در زمینه رفوگری فرش نیز از بهترین های سطح کشور محسوب می شوند.
افراد متخصص این حرفه رفوگر نامیده می شود. رفوگر علاوه بر این که باید بر روی مواد اولیه تسلط کافی داشته باشند، شیوه های مربوط به بافت قالی، طرح ها و رنگ به کاربرده شده در هر ناحیه را نیز باید به خوبی بشناسند.
همان طور که گفته شد برای رفوگری فرش، افراد رفوگر هنرمند باید حداقل با این سه هنر آشنایی داشته باشند:
-
آشنایی کامل با تکنیک های مربوط به قالی بافی
-
توانایی تشخیص دادن نقشه ی کامل فرش از روی قسمت های سالم برای رفو کردن قسمت های آسیب دیده
-
شناسایی رنگ ها و تشخیص بهترین رنگ
شیوه های مختلفی که برای رفوکردن فرش و قالی آسیب دیده به کاربرده می شود بستگی به نوع آسیب دیدگی و درصد آسیب دیدگی آن دارد.
آسیب دیدگی های موجود در فرش بسته به میزان آسیب دیدگی و وسعت و شدت آن به سه گروه آسیب دیدگی کم، متوسط و آسیب دیدگی شدید تقسیم می شود.
آسیب دیدگی های کم که در واقع می توان گفت آسیب دیدگی سطح سه در نظر گرفته می شود آسیب های جزئی و ظاهری فرش است. این آسیب های جزئی به راحتی و با هزینه های پایین قابل مرمت و ترمیم هستند.
آسیب های سطح سه شامل : تغییر رنگ ظاهری فرش، کهنه شدن فرش، لکه های کوچک و یا تغییر کردن بخشی از نخ های موجو در فرش می شود.
آسیب دیدگی سطح دو، یا همان آسیب دیدگی های متوسط شامل: بید خوردگی و خورده شدن سطح فرش توسط بید، بیرون زدگی های نخ چله می شود. در صورت وجود چنین صدماتی در فرش، عمل رفوگری با دقت بیشتر و هزینه ای بالاتر انجام می شود.
آسیب دیدگی سطح یک : این نوع آسیب دیدگی شامل صدمات شدید تری از جمله پوسیدگی، سوختگی و پارگی بخشی از فرش است.
برای رفع آسیب ها و صدمات مربوط به این نوع از آسیب دیدگی، دقت، زمان و هزینه های بیشتری صرف می شود. این نوع رفوگری با توجه به هزینه های بیشتر و دقت بالای کار بیشتر برای فرش های گران قیمت و یا فرش هایی که در موزه نگه داشته می شود مورد استفاده قرار داده می شود.
مرمت و رفوگری فرش به چه صورتی انجام می گیرد؟
رفوگری شامل مراحل زیر است:
-
شیرازه دوزی:
شیرازه فرش مانند قابی است که فرش را در بر گرفته و علاوه بر زیبایی از فرش در برابر ساییدگی، خیس شدن و … محافظت می کند.
در صنعت قالیبافی، نوارهای موجود در دو طرف فرش از بالا تا پایین قرار دارند شیرازه فرش و یا لبه فرش گفته می شود.
در قالیشویی خدمات شیرازه دوزی به سه طریق انجام می شود.
شیرازه دوزی منفصل
شیرازه دوزی متصل
شیرازه دوزی حصیری
-
پل سازی:
ترمیم کردن فرش در صورتی که چله های اول و آخر آن از بین رفته باشد با رنگی همرنگ چله های اول را پل سازی می گویند.
-
گلیم بافی
-
بید خوردگی:
رفوی فرش بید خورده از سمت روی فرش و پشت آن با یک دیگر متفاوت است.
-
استفاده کردن از یک رنگ مناسب برای رفو کردن فرش هایی که در اثر گذشت زمان، دچار پارگی، سوختگی، چروک خوردگی و… می شوند یکی از مهم ترین نکاتی است که در هنگام رفو کردن فرش های آسیب دیده باید توجه کرد.
-
در صورت وجود پارگی در یک طرف فرش باید رفوگر بتواند سمت پاره شده فرش را با توجه به نقشه ی قسمت سالم فرش، رفوگر باید نقشه ی مناسبی برای فرش طراحی کند و سپس عمل رفوگری را انجام دهد.
-
رنگرزی:
دانستن اصول رنگرزی برای آن که بتوان در هر شرایطی مواد ومصالح مورد نیاز را تامین کرد یکی از اصول مهم در رفوگری فرش محسوب می شود.
در صورتی که رنگ های به کار رفته در فرش آسیب دیده در بازار به راحتی پیدا نشود، در این شرایط رفوگر باید نیازهای خود را، شخصا تهیه نماید.
برای انجام چنین کاری دانستن اطلاعاتی درباره ی رنگرزی ضرورت پیدا می کند.
برای رفو کردن فرش، دستگاهی به نام پاتیل تهیه می شود و با توجه به تجربه و تخصصی که فرد دارد نخ های مورد نیاز خود را رنگ می کند.
وسایل مورد نیاز برای رفوگری فرش های آسیب دیده:
-
قلاب
-
درفش
-
خواب پشت
-
دفتین
-
قیچی
-
دم باریک
-
سوزن
-
نخ پود
-
نخ پنبه ای (چله)
-
نخ ابریشمی
-
ظرف آب
-
تخته
-
چارچوب
-
چکش
-
میخ
-
میخ کش
-
اتو
-
کیله
نخ های رنگین
نقشه قسمتی از فرش که در اثر پارگی، سوختگی و … از بین رفته است.
نگهداری فرش دستبافت و روش های حفاظت از آن
مقاله درباره رفوگری فرش
در این مقاله درباره رفوگری، ابزار و وسایل رفوگری، انواع گره در سر ریشه های قالی، شیرازه، چرم دوزی، ریشه دوزی، زنجیره، سوف بافی، بید خوردگی،
ترمیم پارگی، چله کشی، تارکشی، پود کشی پارگیهای وسیع، سوزانکاری و مرمت پارگی کنار قالی و انواع مرمت آسیب دیدگی قالی را توضیح می دهد.
فرش همواره به دلایل مختلف از جمله فرسایش، مجاورت با مواد شیمیایی، ضربه، آتش و …
همواره در معرض آسیب قرار دارد و همین امر باعث شده کار رفو و رفو گری در جهت ترمیم استادانه بخش های آسیب دیده از اهمیت زیادی برخوردار شود.
مرمت پارگی کنار قالی
در پارگی کنار قالی ۳ طرف قسمتی که مرمت می گردد، فرش قرار دارد و طرف دیگر آن شیرازه است.
در این نوع پارگی، بعد از چله کشی و گذاشتن چند چله به منظور شیرازه، القاج (پود کشی) می کنند.
در این حالت، بهتر است پود کشی به صورت منفصل و در یک طرف قالی انجام گیرد که بعد از پود کشی آن را به کارگاه وصل می کنند
و بعد هر سه گوشه آن را از نخ چله اضافی تمیز می کنند و گره های اضافی آن را درآورده و سر پودهای خود قالی را چیده و آنها را نیز تمیز می نمایند.
اگر قالی تخت باشد، یک رج پود را به صورت عکس دفعه قبل از تار عبور داده و سر پود را دور شیرازه پیچیده و با خامه ای که داخل سوزن قرار دارد،
از کمی پایین تر از شیرازه پاره شده، داخل شیرازه نموده و از سر پاره شیرازه می آورند و آن را دور پود و ۴ تار شیرازه معین مخصوص بافت شیرازه قالی می پیچانند.
اگر قالی لول باشد، بعد از رد کردن پود کلفت از لا به لای تارها، پود نازک را نیز کشیده
و سپس عمل شیرازه پیچی را انجام می دهند. در قالی نیم لول نیز دو پود یک اندازه
و به صورت برعکس یکدیگر از میان تارها عبور داده و شیرازه پیچی را انجام می دهند.
عمل مرمت پارگی و از بین رفتن قسمتی از فرش به صورت عرضی: قالی را از پشت بر روی میز پهن نموده،
ابتدا دو قسمت فرش را به صورت جداگانه هستند، یک قسمت را که با میخ و اگر فرش ریز بافت باشد،
با سوزن از عرض بر روی چارچوب بزرگ (کارگاه) نصب می کنند. قسمت پایینی فرش را نیز
به همان صورت مذکور در بالا با میخ به کارگاه می گویند.
البته باید این دو تکه جدا شده از فرش به اندازه آسیب دیدگی (رجهای از بین رفته) از هم فاصله داشته باشند.
سپس این دو تکه را با سوزن و نخ چله با نخ دو گره، به صورت زیگزاگ به هم می دوزند و پس از آن متناسب با نوع قالی،
تارکشی و پود کشی را انجام داده و عمل گره زدن را انجام می دهند.
وازه های کلیدی: رفوگری، قالی، شیرازه، گره، تارکشی، چله کشی، بیدخوردگی، مرمت پارگی، ریشه دوزی، چرم دوزی، سوزن کاری
-
تعریف رفو و دلایل نیاز
-
ابزار و وسایل رفوگری
-
بخش اول: رفوی آسان
-
سر شکافتن قالی
-
انواع گره در سر ریشه های قالی
-
نخ دو گره
-
شیرازه یا لواردوزی
-
شیرازه متصل
-
شیرازه منفصل
-
شیرازه حصیری
-
چرم دوزی
-
ریشه دوزی
-
ریشه دوزی به روش مغزی
-
ریشه دوزی قالی به روش مغزی نوع اول
-
ریشه دوزی قالی به روش مغزی نوع دوم
-
زنجیره
-
سوف بافی
-
بید خوردگی
-
ترمیم بید خوردگی در قالیهای معمولی و متداول خانگی
-
بید خوردگی از روی فرش
-
آسیب دیدگی و سائیدگی قالی از پشت (در قالیهای کف ساده)
-
ترمیم پارگی وسیع و کوچک
-
چله کشی (تار کشی) پارگیهای وسیع
-
تار کشی قالی به روش بطلمه در قالی تخت
-
تار کشی قالی به روش مغزی نوع اول
-
تارکشی قالی به روش مغزی دوم
-
چند نکته:
-
پود کشی پارگیهای وسیع
-
پود کشی در قالی تخت
-
تذکرات مهم
-
پارگی و از بین رفتن قسمتی از سر ریشه های فرش
-
انواع گره
-
گره ترکی (متقارن)
-
گره فارسی (نامتقارن)
-
پودها
-
پود در قالی لول
-
پود در قالی نیم لول
-
پود در قالی تخت
-
سه پود (بافت تک تاری)
-
سه پود جفتی بافی
-
حرکت پود در رجهای مختلف
-
زدن گره ترکی با سوزن و خامه مناسب
-
نقشه خوانی
-
سوزانکاری
-
سوزن کاری در عرض قالی
-
سوزن کاری در پارگی به صورت یک برش در عرض
-
طریقه سوزن کاری در پوسیدگی سطح وسیعی از قالی در عرض
-
سوزن کاری در طول قالی
-
طریقه سوزن کاری در پوسیدگی سطح وسیعی از قالی در طول
-
ترک خوردگی
-
جفت کردن
-
ترمیم قالی که پود آن سالم ولی تارهای آن از بین رفته باشد
-
مرمت پارگی کنار قالی
-
عملیات تکمیلی
-
پرداخت یا موگیری
-
کیله کشی
-
اتوکشی قالی
-
چند نکته مهم
-
کهنه کردن رفو
-
سر نخ گیری
-
لفاف دوزی
-
لکه گیری
-
قیر
-
رنگهای جوهری و مرکبهای الوان
-
مرکرکروم
-
رنگها و چسبهای شیمیایی
-
نفت سیاه یا روغنهای سیاه
-
روش دیگر پاک کردن لکه جوهر
-
پاک کننده ها
-
گل سر شوی
-
ساپونینها یا چوبک
-
کلر
-
هیدرو
-
رنگ کردن قالی
-
جوش شیرین
-
سود
-
بهداشت و ایمنی در کار مرمت